Ինչ փոխվեց պատերազմից հետո՞
Մի բան կասեմ,փոխվեց շատ բան,բայց ոչինչ չգնաց դեպի լավը։
Ունեցանք 5000ից ավել կորուստ,այդքանը հերիք է վերջակետ դնելու և այս հարցի պատասխանը ավարտելու համար։5000 երիտասարդ տղա…ովքեր ամեն մեկը ուներ մի սպասող ՝ ընկերուհի,քույր,ծնող վերջ ի վերջո,ու,ամենացավալիներից մեկը ՝
երեխա,սպասող երեխա,ով էդպես էլ կմնա սպասումի հույսով։
Մարդկանց կյանքում էական ոչինչ չի փոխվել։Նայում ես շուրջ բոլորդ,մարդիկ ապրում են սովորականի պես,ասես ոչինչ էլ չի եղել։Մեղադրելու չի,ես ինքս ապրում եմ նույն ձև,իսկ ինչ արած՞
Իսկ ուրիշ տարբերակ կա՞
Հարազատ մարդկանց ենք կորցրել,ու մինչև օրս գոռում ենք,որ տեսեք ժողովուրդ կորցրի ես նրան,ինչի չէի գնահատում մինչև օրս…
Չի փոխվել ոչինչ,իսկ գիտեք ի՞նչի,որովհետև մարդիկ մինչև օրս էլ գնահատել չեբ սովորել,կորցրել են,ցավ են տեսել,կոտրվել են,բայց գնահատել չեն սովորել։Մարդիկ խելք չեն սովորել,ահա թե ինչի ոչ մի բան չի փոխվել!!!
Մի բան եմ ուզում նշել անպայման,որի հետ շատերը համաձայն չեն իհարկե…ավելի լավ կլիներ,որ տղերքը իրենց կյանքի գնով չպաշտպանեին այդ հողերը։Ախր ցավալի հարց է,էսպես թե էնպես ՝
էտ հողերը իրենց էին տալու չէ՞,էտ պատերազմի տրամաբանական ավարտը էտ էր լինելու,իսկ ավելի ճիշտ չէր լինի եթե դա անեին մինչև տղերքի զոհ գնալը,մինչև մեր ընկերներից մեզ զրկելը? …
Ատում եմ պատերազմ բառը,խլեց էնքան բան ժողովրդից,որ էլ ոչ մի բան չմնաց ՝
թե հոգեպես թե ֆիզիկապես։
Ինչ է փոխվել էս մեկ տարվա ընթացքում՞
Մարդիկ անսիրտ են դարձել ավելի ու ավելի։Մարդիկ անգիտակից են դառել ավելի ու ավելի։Մարդիկ չեն մտածում խոսելուց առաջ,չեն վերլուծում խոսելուց առաջ։Ինչի համարա ուղեղը տրված ժողովրդին,եթե չեն կարում օգտվեն դրանից։
Նկատել եք ինչ ձև են վերաբերվում ողջ մնացած տղերքին՞
Խոսում են ասես ընդամենը 18֊20 տարեկան տղայի հետ,հա դե տղա է էլի։Չէ!ժողովուրդ,չէ։Բոլորից շատ իրանք են կյանք ապրել էտ 44 օրվա ընթացքում,բոլորից շատ բան են տեսել ու հասկացել։Խոսում են տղերքի հետ էնպես,որ մտածում են ավելի լավ է մեռնեի,քան թե գաի էսպիսի բաներ լսեի իմ հասցեին։
Ասում էին թե հայկական բանակն անպարտելի է։Սուտ է!!
Աշխարհում անպարտելի բանակներ չկան ու չեն եղել: Հայկական բանակի անպարտելիության միֆը ծնվել է 1991-1994 թթ. հաղթանակից հետո, մի պատերազմ, որը հաղթել է ոչ թե կանոնավոր բանակը, այլ կամավորական շարժման շնորհիվ ձևավորված բազմաթիվ խմբավորումներից կազմված ռազմական միավորումը: Այդ հաղթանակը հնարավոր է եղել կերտել բազմաթիվ հանգամանքների, այդ թվում ՝ հայ ազատամարտիկի ու արցախցի գյուղացու քաջագործության, բայց նաև ՝ Ադրբեջանում այդ տարիների ներքաղաքական քաոսի և իշխանակռվի բերումով:
44-օրյա պատերազմում, եթե անգամ Հայկական բանակը անպարտելի է, անհնար էր հաղթել Ադրբեջանին ու նրան աջակցող Թուրքիային ու ջիհադիստական խմբավորումներին, քանի որ, փաստացի ՝ 20-րդ դարի բանակը կռվում էր 21-րդ դարի բանակի դեմ, 3 միլիոնանոց Հայաստանը/Արցախը կռվում էր 10 միլիոնանոց Ադրբեջանի ու նրան աջակցող 80 միլիոնանոց Թուրքիայի դեմ:
Մենք հայտնվեցինք այս վիճակում քանի որ հավատում էինք միֆերի,որոնցից մեկն էլ սա էր ՝ Ադրբեջանը պատերազմ չի սկսի։
Այս միֆը, թեև 2016-ի Ապրիլյանից հետո որոշ չափով մղվեց երկրորդական պլան, սակայն շարունակում էր շրջանառվել ու բթացնել հարմարավետ կյանքով ապրող հայերին: Իրականում, պատերազմն անխուսափելի էր, և կարևոր էր դա գիտակցել ու համապատասխան քայլեր ձեռնարկել, ինչը չարվեց: Ավելին, այս աղետալի պատերազմից խուսափել հնարավոր էր, եթե 1997-ի աշնանը գնայինք փուլային լուծման, որի դեպքում ունենալու էինք ԼՂԻՄ-ը և Լաչինի ամբողջ շրջանը, այսինքն ՝
կրկնակին, քան ունենք այսօր: Մենք էինք այն ժամանակ տոն տվողն ու հաղթողը, իսկ այսօր մենք ընդամենը գլխիկոր ստորագրել ենք մեր առջև դրված փաստաթուղթը և ընդունել Ադրբեջանի բոլոր կամ գրեթե բոլոր պայմանները:
Իսկ ինչու՞,քանի որ երկար ժամանակ չենք գիտակցել պահի լրջությունը,քանի դեռ չհայտնվեցինք մի պատնեշի առաջ որից առաջ ու ետ քայլ անելու տարբերակ չկար։
Պատերազմի 44-րդ օրը հաղթելու ենք հեշթեգով ապրող հանրությունը տեղեկացավ անասելի ցավոտ իրականության մասին: Մոտ 3 տասնամյակ հայկական ուժերի վերահսկողության տակ եղած 7 շրջանների հանձնում, ԼՂԻՄ-ի մաս կազմող Հադրութի ու Շուշիի կորուստ, ռուս խաղաղապահների տեղակայում, Հայաստանի տարածքով ցամաքային կապ Ադրբեջանի և դրա կազմի մեջ մտնող Նախիջևանի միջև, հազարավոր զոհեր և վիրավորների, բազմահազար տեղահանվածներ, Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած Արցախի ավելի քան 70 տոկոս և մեծ անորոշություն ու բազմաթիվ հարցեր: Արցախյան երկրորդ պատերազմը անասելի ցավոտ որոշմամբ դադարեց 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին:
Էսքանից հետո մարդիկ կան,որ ասում են պատերազմ էր հաա փաստորեն էտ 44 օրը?
Էսքանից հետո կան մարդիկ ում համար Շուշին ու Ղարաբաղի մնացած տարածքները շարունակում են մնալ ուղղակի հողատարածքներ ու մեր զոհված տղերքն էլ ուղղակի մարդիկ ովքեր <լքեցին էս կյանքը> :
Էն որ ասում էին հաղթելու ենք։Մենք ամենասկզբից պարտվեցինք երբ ունեինք արդեն թեկուզ մեկ զոհ։
Բա հետո՞
Հաղթել ենք!!!
Էտ ինչով հաղթեցիք՞
Լացող ծնողի աչքերին են նայում,ու մի քանի ժամ հետո գրում մի ընկճվեք մենք մեկա հաղթել ենք։Մի ամբողջ կյանք ենք մենք պարտվել,մի ամբողջ կյանք տանուլ ենք տվել,քանի որ պարտական ենք իրանց չապրած ու կիսատ մնացած կյանքի համար։
Կա էս աշխարհի երեսին նենց մի մարդ,որ գիտակցումա թե ինչքան ճիշտ պիտի ապրի էսքանից հետո՞
Չկա!!
Գիտակցեք,ԽՆԴՐՈՒՄ ԵՄՄՄ,որ մենք ապրում ենք հազարավոր չապրած կյանքերի փոխարեն ու գոնեեե եկեք փորձենք մի փոքր ճիշտ ապրենք…
Մարդիկ ավելի սխալ են ապրում,ես անձամբ ուզում եմ գետինը մտնել,քանի որ եսել պատկանում եմ էտ ամբոխին,ում համար դա ընդամենը պատերազմ էր։
Մենք չենք գնահատում,և երբեք էլ չենք գնահատելու։
Դանակը ոսկորին հասնելուց հետո են գիտակցում վտանգի լրջությունը։
Դանակը ոսկորին հասավ,սրտին էլ հասավ,մենք էլի չենք գիտակցում թե ինչքան սխալ ենք ապրում։Շատերի կյանքում ոչինչ չի փոխվել,խոսում են ասես էս աշխարհին չեն ` 《դե ես հո չեմ լացի իրենց կորստի համար》…
Անտանելի ենք
Ուղղակի անասելի անսիրտ ենք
Գրեթե ոչինչ չի փոխվել դեպի լավը,ինչը կարելի է ընդգծել…
Իսկ…
2020-ի սեպտեմբերի 26-ն իր հետ տարավ լիարժեք ժպիտներն ու հանգիստ հոգիները,երջանիկ աչքերն ու սիրող սրտերը,չէ որ վերջին ապրելու օրն էր,չէ որ վերջին օրն էր երբ կիսատ չէինք…