Մանկական գրականություն

Գրքերն աշխարհի արտացոլանքն են, որոնք պարունակում են նրա անսահման խորությունը, բազմազանությունն ու անկանխատեսելիությունը: (Ժան Պոլ Սարտր)

Մանկական գրականությունը ստեծագործությունների շարք է, որը ստեղծված է հատուկ երեխաների համար` հաշվի առնելով երեխաների հոգեբանական  և ֆիզիոլոգիական զարգացման առանձնահատկությունները:Մանկական գրականությունը նաև գեղարվեստական գրականության ժանր է: Ընդհանուր առմամբ ընդգրկում է հանրամատչելի այն գրական ստեղծագործությունները, որոնք գրված են նախադպրոցական և դպրոցական հասակի երեխաների համար։ Մանկական գրականության հիմնական տեսակներն են.

Հեքիաթ

Բանաստեղծություն

Պատմվածք


Սա այն բնութագիրն է, որ տրվում է մանկական գրականություն ասելիս, իսկ ընդհանուր առմամբ մանկական են համարվում այն բոլոր գրքերը, որ կարդում են երեխաները: Օրինակ` երեխաների համար է գրված «Մանչուկն ու Կառլսոնը» (Աստրիդ Լինդգրեն), բայց երեխաները կարդում են նաև «Ռոբինզոն Կրուզո» (Դանիել Դեֆո). չէ որ սյուժեն շատ գրավիչ է, արկածային և հետաքրքիր:


Մանկական գրականության գործառույթները տարբեր են`

Զվարճացնող — հաճելի ժամանակ անցկացնել ընթերցանության միջոցով,

Ուսուցանող — երեխան նոր ինֆորմացիա ստանում շրջապատող աշխարհի մասին, ընդլայնում աշխարհայացքը,

Ճարտասանական — երեխայի մոտ զարգանում է խոսքը. կարդալով` երեխան սովորում է զգալ բառը, հասկանալ այն և գործածել,

Հաղորդակցական — երեխան ձգտում է ինֆորմացիայի փոխանակման կամ ներկայացնում ընթերցածը ուրիշներին,

Գեղագիտական — երեխայի մոտ ձևավորվում է գեղագիտագորեն մտածելակերպը, ստեծագործության միջոցով գեղեցիկը զգալու և հասկանալու կարողությունը,

Դաստիարակչական — գիրքը մեր կյանքի մոդելն է, մեր արարքների արտացոլանքը` ինչ կարելի է և ինչը` ոչ:

Մանկական գրականությունը կարելի է բաժանել փուլերի, ինչպեսև երեխայի զարգացման աստիճանները: Երբ երեխան դեռ մոր գրկում է, նա լսում է երգեր, պարզ հեքիաթներ, իսկ հետո հերթն արդեն ավելի լուրջ ու այսպես ասած իսկական հեքիաթներինն է, հանելուկներինը, առասպելներինը, վեպերինը:

Գրքերը մտքերի նավեր են` ժամանակի ալիքներով թափառող և իրենց թանկարժեք բեռը սերնդից սերունդ զգուշորեն տեղափոխող:  (Ֆրենսիս Բեկոն)

Մանկական գրականության շարքից են Հանս Քրիստիան Անդերսենի, Գրիմ եղբայրների, Շառլ Պերրոյի, Ջոնաթան Սվիֆտի, Մարկ Տվենի, Վալտեր Սկոտի, Ժյուլ Վեռնի, Չառլզ Դիքենսի, Ֆենիմոր Կուպերի, Ալեքսանդր Պուշկինի, Սամուիլ Մարշակի, Ղազարոս Աղայանի, Հովհաննես Թումանյանի, Խնկո Ապոր և այլ գրողների ստեղծագործությունները:

Ասում են, որ երեխան և հեքիաթը կանգնած են մտավոր կյանքի հավասար աստիճանին: Մտածողության ընթացքը, եզրափակման ձևը հեքիաթում նույնն է, ինչ որ մանկան մեջ: Մանուկն ու հեքիաթը անբաժան զույգ են, և Յակոբ Գրիմմը կոչում է հեքիաթը «պահապան-հրեշտակ», որ մանկանը ուղեկից է կյանքի արշալույսին: Սա այն տարիքն է, երբ միտքն ու երևակայությունը դեռ անբաժան են:

Ես կարդացել եմ Ա. Պուշկինի «Ոսկե ձկնիկը» հեքիաթը: Կարծում եմ այն առավել հարմար է նախադպրոցական տարիքի խմբի երեխաների համար, քանի որ այն արդեն կատարում է մանկական գրականության մի շարք գործառույթներ` զվարճացնող, ուսուցանող, ճարտասանական և ամենակարևորը ` դաստիարակչական։

Մանկական գրականության հիմնական դերը եղել և մնում է կրթությունը, բարոյական գիտակցությունը, բարոյական արժեքների ճիշտ ընկալումը։ Գեղարվեստական ​​սյուժեները ցույց են տալիս, թե ինչն է լավը և ինչը` վատը, ուրվագծում են բարու և չարի սահմանները, ցույց են տալիս վարքագծի ձևեր, որոնց կարելի է կամ չի կարելի հետևել: Մանկական գիրքն օգնում է հասկանալ իրեն, այլ մարդկանց, նրանց խնդիրները, զգացմունքները: